Το νομοσχέδιο που παρουσίασε το Υπουργείο Δικαιοσύνης ανακοινώνει ένα σημαντικό πλέγμα αλλαγών στους Κώδικες, βάζοντάς το σε δημόσια διαβούλευση. Η βασική αλλαγή επικεντρώνεται στην αύξηση της ποινής για σοβαρά αδικήματα στα 20 χρόνια, επιδιώκοντας έτσι τη σύμπραξη των πραγματικών χρόνων φυλάκισης με την αυξημένη ποινή. Το νομοσχέδιο προβλέπει επίσης την αποφυλάκιση υπό ορισμένους όρους, ενώ επισημαίνει τη σημασία της κρίσης του δικαστικού συμβουλίου σχετικά με την επικινδυνότητα του αδικήματος και την προσωπικότητα του δράστη.
Η πρωτοβουλία περιλαμβάνει επίσης ορισμένες εμβληματικές αλλαγές, όπως η κατάργηση του “ακαταδίωκτου” για τους τραπεζίτες, η εισαγωγή του “αναβολόσημου” δηλαδή παραβόλου από 80 – 200 ευρώ για τους δικηγόρους που ζητούν αναβολή, και η ενίσχυση των κυρώσεων για εμπρησμούς δασών, συμπεριλαμβανομένης της κατάσχεσης περιουσίας. Επίσης, προβλέπεται φυλάκιση έως 1 έτος για τους ιδιοκτήτες που δεν καθαρίζουν τα οικόπεδά τους. Το νέο νομοσχέδιο φέρνει αλλαγές που απαντούν σε αιτήματα των πολιτών και αναμένεται να επιφέρει σημαντικές εξελίξεις στον τομέα της δικαιοσύνης.
Συγκεκριμένα:
-Αυστηροποίηση της ποινής και απαγόρευση κάθε μορφής αναστολής ή μετατροπής της ποινής για το αδίκημα του εμπρησμού δάσους.
-Πρόβλεψη επιβολής παρεπόμενης ποινής δήμευσης περιουσίας του καταδικασθέντος εμπρηστή, ανάλογης με το μέγεθος και την αξία της βλάβης.
-Ποινικοποίηση με αυστηρές κυρώσεις των προπαρασκευαστικών πράξεων εμπρησμού δηλ. της κατοχής εμπρηστικών υλών ή αντικειμένων με σκοπό την προετοιμασία διάπραξης εμπρησμού δάσους (ποινή μη αναστελλόμενη μη μετατρεπόμενη).
-Πρόβλεψη αξιοποίνου, με ποινή φυλάκισης μέχρι ένα έτος, για το αδίκημα της μη συμμόρφωσης των υπόχρεων με διατάξεις λήψης μέτρων πυροπροστασίας όταν η παράλειψη αυτή συμβάλλει ουσιωδώς στην εξάπλωση της πυρκαγιάς.
-Πιθανότητα φυλάκισης για ανθρωποκτονία εξ αμελείας αφού η ελάχιστη ποινή θα είναι 2 χρόνια, συνεπώς (με βάση τις αλλαγές) μπορεί να εκτιθεί (από 2 και πάνω) ένα μέρος αυτής: “-Αύξηση του ελάχιστου ορίου ποινής για την αξιόποινη πράξη της ανθρωποκτονίας εξ αμελείας στα δύο έτη.
Υφ όρο απόλυση
Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης προβλέπει σημαντικές αλλαγές στον τομέα των ποινών για κακουργήματα, αυξάνοντας το ανώτατο όριο κάθειρξης σε 20 έτη για κακουργήματα, σε 25 έτη για συρροή κακουργημάτων, και σε 10 έτη για συρροή πλημμελημάτων. Ωστόσο, αυτή η αύξηση έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του χρόνου που ένας κρατούμενος χρειάζεται για να πληροί τις τυπικές προϋποθέσεις αποφυλάκισης με όρους.
Η αυστηροποίηση των προϋποθέσεων υφ’ όρον απόλυσης επιφέρει την ανάληψη ουσιαστικής κρίσης από το δικαστικό συμβούλιο, λαμβάνοντας υπόψη την επικινδυνότητα του εγκλήματος και τα ατομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του δράστη. Τα κριτήρια αυτά προστίθενται στις τυπικές προϋποθέσεις συμπλήρωσης χρόνου κράτησης, ανοίγοντας τον δρόμο για πιο εξειδικευμένες και εξατομικευμένες αποφάσεις ως προς την απελευθέρωση του κατάδικου.
Οι μικρές ποινές
Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης προβλέπει σημαντικές αλλαγές στο σύστημα ποινικής δικαιοσύνης, καθώς προβλέπεται η φυλάκιση ακόμη και για μικρές ποινές, ειδικά για αδικήματα χαμηλής εγκληματικότητας. Συγκεκριμένα, η αναστολή της ποινής για πλημμελήματα θα μπορεί να χορηγείται μόνο όταν οι αμετάκλητες προηγούμενες καταδίκες δεν υπερβαίνουν ένα έτος.
Επιπλέον, εισάγονται εναλλακτικοί τρόποι έκτισης ποινών, όπως η κοινωφελής εργασία ή η μετατροπή της ποινής σε χρηματικό πρόστιμο, ισχύον για ποινές φυλάκισης έως 2 έτη. Επιπλέον, προβλέπεται η πραγματική έκτιση μέρους της ποινής για ποινές φυλάκισης από 2 έως 3 έτη, ενώ ποινές άνω των 3 ετών θα οδηγούν σε πραγματική έκτιση σε σωφρονιστικό κατάστημα. Οι προτεινόμενες αλλαγές ανταποκρίνονται στην πρόθεση της κυβέρνησης να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα του ποινικού συστήματος και να επιτύχει δίκαιες και ισορροπημένες ποινές.
Επιτάχυνση
Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης προτείνει σημαντικά μέτρα για την επιτάχυνση των δικαστικών διαδικασιών. Προβλέπεται άμεση εκδίκαση, χωρίς την ανάγκη τήρησης χρονοβόρων ενδιάμεσων διαδικασιών για κοινώς επικίνδυνα κακουργήματα, όπως εμπρησμός δασούς και διατάραξη ασφάλειας συγκοινωνιών. Επιπλέον, προτείνεται η κατάργηση του Πενταμελούς Εφετείου Κακουργημάτων, με την ενίσχυση της αρμοδιότητας Μονομελούς Πλημμελειοδικείου και Μονομελούς Εφετείου, με στόχο την αποδέσμευση δικαστών για παράλληλη αξιοποίησή τους σε άλλες δίκες.
Επιπλέον, προβλέπεται η ποινική διαπραγμάτευση με πρωτοβουλία του Εισαγγελέα, καθώς και υψηλά χρηματικά πρόστιμα για δικομανείς και αβάσιμες μηνύσεις με σκοπό την αποτροπή της ασκόπης απασχόλησης του δικαστικού μηχανισμού. Το νομοσχέδιο προβλέπει επίσης περιορισμό των αναβολών και παραβόλου υπέρ δημοσίου για την ενίσχυση των υποδομών της δικαιοσύνης, ενώ εισάγει τη δυνατότητα εξέτασης με τεχνολογικά μέσα για πιο αποτελεσματική διεξαγωγή της διαδικασίας, όταν υπάρχουν σοβαρά κώλυματα εμφάνισης ή κίνδυνος αναβολής. Οι προτεινόμενες αλλαγές ανταποκρίνονται στην προσπάθεια ενίσχυσης της δικαιοσύνης και της γενικότερης αποτελεσματικότητας του νομικού συστήματος.
